Αντίδοτο στις ψευδείς ειδήσεις η ευθυκρισία των δημοκρατικών πολιτών
«Η επανάληψη δεν μετατρέπει το ψέμα σε αλήθεια»
Franklin Roosevelt
Σε αρκετές εκλογικές αναμετρήσεις στην υφήλιο είδαμε με χαρακτηριστικό τρόπο την επίδραση της παραπληροφόρησης στην κοινωνία και ειδικότερα την επίδραση της στην εκδήλωση της λαϊκής βούλησης, μέσα από την εκλογική διαδικασία. Η ευρεία διασπορά των ψευδών ειδήσεων, απότοκο κυρίως της ψηφιακής εποχής και της απεριόριστης δυνατότητας ανάρτησης πληροφοριών, χωρίς πραγματικό έλεγχο, χωρίς διασταύρωση, και πολλές φορές χωρίς συνέπειες για τους διασπορείς, δημιουργεί τις προϋποθέσεις όχι μόνο για τη νόθευση αυτής της ίδιας της λαϊκής βούλησης, αλλά ακόμα και για την αρνητική εξέλιξη σημαντικών προσπαθειών της κοινωνίας, όπως βλέπουμε πρόσφατα με το αντιεμβολιαστικό κίνημα και τους αρνητές της πανδημίας.
Εκτενείς μελέτες τα τελευταία χρόνια έχουν καταδείξει ότι παρά το μικρό ποσοστό έκθεσης των πολιτών στα διαδικτυακά «fake news» σε σχέση με την συμβατική ενημέρωση, τα αποτελέσματα τους στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, στην πολιτική πόλωση και βέβαια στην εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς, είναι δυσανάλογα και σε πολλές περιπτώσεις ιδιαιτέρως αρνητικά. Η αναπαραγωγή μάλιστα των ψευδών ειδήσεων, μέσα σε ένα ψηφιακό περιβάλλον ενημέρωσης, τις επενδύει στα μάτια των πολιτών με μια ψευδαίσθηση αλήθειας, ακόμα κι αν οι ειδήσεις αυτές περιλαμβάνουν χονδροειδή ή απίθανα ψέματα.
Πλέον, οι κοινωνίες μας έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη να αναχαιτιστεί το φαινόμενο της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων, μέσα από συντονισμένες θεσμικές και συχνά νομικές προσπάθειες, επενδύοντας στην ορθή και πραγματική πληροφόρηση, ως εργαλείο για τη διαμόρφωση ενεργών πολιτών. Όπως πολύ σωστά είχε πει το 1939 ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ «Είναι ολοένα και πιο εμφανές ότι η παρουσίαση ρεαλιστικών ειδήσεων έχει οξύνει το μυαλό και την κρίση ανδρών και γυναικών παντού, αυτές τις μέρες πραγματικής δημόσιας συζήτησης. Εμείς οι Αμερικανοί αρχίζουμε να γνωρίζουμε τη διαφορά μεταξύ της αλήθειας από τη μία πλευρά και του ψεύδους από την άλλη, ανεξάρτητα από το πόσο συχνά επαναλαμβάνεται το ψέμα. Η επανάληψη δεν μετατρέπει το ψέμα σε αλήθεια.».
Και όπως όλα τα πράγματα, αποδεικνύεται ότι η ανάγκη αναχαίτισης του φαινομένου των «fake news» έχει και μια άλλη όψη. Αυτή ενός παιδαγωγικού εργαλείου της Δημοκρατίας, ενός εργαλείου που διαμορφώνει καλύτερους δημοκρατικούς πολίτες, πολίτες που μαθαίνουν να αναζητούν την αλήθεια στην πληροφορία, πολίτες που δεν αποδέχονται αβασάνιστα ότι διαβάζουν ή ακούν, αλλά αντίθετα ασκούν κριτική ανάγνωση, χρησιμοποιούν τη λογική και εμπιστεύονται τους θεσμούς. Και διαμορφώνοντας πολίτες με ευθυκρισία μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο μέλλον, χωρίς η λαίλαπα της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων να μολύνει την κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου.
Μίλτος Χρυσομάλλης
Βουλευτής Μεσσηνίας της ΝΔ